DİL VE KONUŞMA GÜÇLÜĞÜ NEDİR ?
Dil ve konuşma bozuklukları çocukluk döneminde başlayan; sosyal ilişkileri, akademik başarıları ve duygusal gelişimleri ciddi düzeyde etkileyen bir alandır. Bu tür zorlukların erken dönemde tanısının konulması çocuğun yaşam kalitesini olumlu yönde etkileyecektir.
Konuşma sesinin akışında,ritminde, seslerin çıkarılış biçiminde, artikülasyonunda, anlamında bozuklukların bulunmasına dil ve konuşma güçlüğü denir.
DİL VE KONUŞMA GÜÇLÜĞÜNÜN BELİRTİLERİ NELERDİR?
– Belirli bir yaşa gelmesine rağmen hünüz konuşmaya başlamama
– Konuşma esnasında güçlük çekme
– 2,5 – 3 yaşına gelmesine rağmen henüz cümle kuramama
– Ses veya heceleri yutarak konuşma
– İletişim kurarken daha çok jest ve mimiklerini kullanma
– Çiğneme,yutma,emme ve salya kontrolünde güçlük yaşama
– Yaşıtlarına göre dil ve motor gelişimde geride kalma
– İşaretle veya tek kelimelerle iletişim kurmaya çalışma
– Anlaşılamayacak düzeyde hızlı konuşma
– İletişim kurmakta isteksiz,ortamdaki ses ve uyaranlara ilgisiz olma
UYGULAMA ALANLARI:
* Gecikmiş dil – konuşma:
– Çocuğun alıcı ve ifade edici dil becerilerinin yaşından geride olma durumudur. Konuşmada kullanılan organlardan kaynaklı, doğumsal ve doğumdan sonra gerçekleşen durumlardan kaynaklı nedenler geç konuşmaya neden olabilmektedir.
* Motor konuşma bozuklukları:
Nörolojik bir sebebe bağlı olarak konuşma için gerekli kas gruplarında görülen güçsüzlük, zayıflık, koordinasyon bozukluğu sonucu konuşma mekanizmasının etkilendiği bozukluklardır.
* Artikülasyon (sesletim) ve fonolojik (ses bilgisel) bozukluklar:
– Sesleri çıkarmada güçlük ya da o ses yerine başka ses kullanılması şeklinde görülür. Örneğin; r,s,k gibi sesleri söyleyememe ya da bu sesler yerine farklı sesler kullanma (Tren-Tyen, Köpek-Töpet, araba-ayaba) gibi.
*Akıcılık sorunları (Kekemelik):
– Konuşma akıcılığının, hızının ve ritminin etkilendiği konuşma sorunudur. Hece tekrarı, blok, uzatma, ses ekleme gibi farklı şekillerde görülebilir.
* Afazi (Edinilmiş dil bozuklukları):
– Beyinde oluşmuş bir hasara bağlı olarak ortaya çıkan, nörolojik kaynaklı bir dil ve konuşma bozukluğudur. Bireyin motor konuşma bozukluklarını, dili anlama, okuma, yazma, yutma yeterliliğini, alternatif ve destekleyici iletişim sistemlerini değerlendirmek gerekmektedir.
* Apraksi(konuşma apraksisi):
– Yetişkinlik ve çocukluk döneminde konuşmanın programlamasına ilişkin ortaya çıkan motor bozukluktur. Yetişkin formunda bulunan dil ve konuşma gelişimi sonrası gerçekleşir. Çocukluk çağı apraksik konuşmaysa yapısal biçimde meydana gelen sorunlar sonrasında oluşmaktadır.Apraksili bireylerin yaşadıkları problemler konuşmak için seçtikleri sözcülerin konuşma üretimi sırasında yapılan artikülasyon hataları sonucunda anlaşılırlığı düşük olarak seslendirilmesidir.Konuşma anlaşılırlığının düşük olması başkaları tarafından konuşmanın anlaşılmasında zorluk yaratmaktadır.
* Dizartri:
– Dizartri, motor konuşma bozukluğudur. Yüzünüzde, ağzınızda veya solunum sisteminizde konuşma üretimi için kullanılan kasları koordine edemediğinizde veya kontrol edemediğinizde olur. Genellikle beyin hasarı veya felç gibi nörolojik bir durumdan kaynaklanır.
Dizartri problemi olan bireyler normal sesler çıkarmak için kullandıkları kasları kontrol etmekte güçlük çekerler. Bu durum, konuşmanın birçok yönünü etkileyebilir. Sesleri doğru telaffuz etme veya normal ses seviyesinde konuşma becerinizi kaybedebilirler. Konuştukları sesin düzeyini, yani tonlamayı ve hızı kontrol edemeyebilirler. Konuşma yavaşlayabilir veya geveleyebilir. Sonuç olarak, başkalarının ne söylemeye çalıştığını anlaması noktasında zorluk yaşanabilir.
* Öğrenme güçlüğü
* Otizm spektrum bozuklukları
DİL VE KONUŞMA GÜÇLÜĞÜ DESTEK EĞİTİM PROGRAMININ AMAÇLARI
Bu program ile bireylerin;
1.Günlük iletişimde konuşma hızı ve ritmini akıcı ve işlevsel bir şekilde kullanmaları,
2. Sesletim (artikülasyon) ve ses bilgisel farkındalık (fonolojik) becerilerini geliştirmeleri,
3. Sesini kalite, perde, şiddet, rezonans, ve/veya süre gibi özellikler yönünden yaşına ve cinsiyetine uygun olarak kullanmaları,
4. Alıcı ve ifade edici dil becerilerini geliştirmeleri,
5. Okuma- yazma becerilerini geliştirmeleri,
6. Günlük iletişimde alternatif ve destekleyici iletişim yöntemlerini kullanmaları
